[ARTYKU?] Termoregulacja cia??a u dinozaur??w

Dyskusje na temat "strasznych jaszczurów"
Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

[ARTYKU?] Termoregulacja cia??a u dinozaur??w

Post autor: Sebastian »

Termoregulacja cia??a u dinozaur??w


Do dzi?? nie wiadomo w jakim tempie bieg??o ??ycie najbardziej znanych kopalnych zwierzÄ?t- dinozaur??w. G????wnym pytaniem drÄ?czÄ?cym dzisiejszych naukowc??w i paleontolog??w jest to czy gady te by??y zmienno- czy raczej sta??ocieplne? Odpowied?? zdaje siÄ? le??eÄ? po ??rodku: ich uk??adu termoregulacji nie da siÄ? por??wnaÄ? z ??adnym znanym u dzisiejszych zwierzÄ?t. Wskutek ich znacznych rozmiar??w temperatura cia??a wiÄ?kszo??ci gatunk??w nie odzwierciedla??aby temperatury otoczenia, byÄ? mo??e z wyjÄ?tkiem bardzo m??odych osobnik??w. Kiedy takie zwierzÄ?ta siÄ? ogrza??y, do utraty ciep??a potrzebowa??y do??Ä? du??o czasu, po za tym, uk??ad trawienny wielkich gad??w ro??lino??ernych (np. zauropod??w) wytwarza?? znaczne ilo??ci ciep??a. Nawet dzisiejsze gady nie sÄ? ca??kowicie uzale??nione od temperatury otoczenia: ro??ne przystosowania behawioralne, jak wygrzewanie siÄ? na s??o??cu, mogÄ? znacznie podnie??Ä? temperaturÄ? cia??a.


IstniejÄ? jednak r??wnie?? dowody na to, i?? dinozaury nie utrzymywa??y sta??ej temperatury cia??a, np. ich ko??ci wykazujÄ? linie zatrzymanego wzrostu, jakie mo??na znale??Ä? u dzisiejszych gad??w, kt??rych wzrost w zimie ulega zatrzymaniu. Inna cecha z kolei ??wiadczy siÄ? temu przeczyÄ?, a mianowicie obecno??Ä? wt??rnie przemodelowanej ko??ci, kt??re dzi?? spotyka siÄ? jedynie u ptak??w i ssak??w. PowstajÄ? one na skutek wielokrotnych przemian ko??ci pierwotnej, kt??ra podlega powtarzajÄ?cym siÄ? okresom resorpcji i odbudowy, tak i?? blaszki kostne ulegajÄ? szczeg??lnie gÄ?stemu upakowaniu.


CzÄ???Ä? badaczy stwierdzi??a, ??e uk??ad plam tlenku ??elaza znajdowanych w klatce piersiowej kopalnych dinozaur??w mo??na interpretowaÄ? jako poparcie tezy o ich sercu z??o??onym z dw??ch przedsionk??w i dw??ch kom??r, czyli o dwu krwiobiegach ( jak u ssak??w i ptak??w). Podw??jny krwiobieg by??by niezbÄ?dny najwiÄ?kszym dinozaurom, u kt??rych doprowadzenie krwi do g??owy wymaga??oby du??ego ci??nienia. Je??li zwierzÄ? mia??oby jeden krwiobieg, wsp??lny dla p??uc i reszty cia??a, ci??nienie krwi rozsadzi??oby p??uca. Jest to wiÄ?c kolejny argument przemawiajÄ?cy za s??uszno??ciÄ? teorii sta??ocieplnych dinozaur??w. Je??li tak naprawdÄ? by??o to mniejsze gatunki oraz m??ode musia??yby dysponowaÄ? jakÄ??? izolacjÄ? termicznÄ? podobnie jak ssaki i ptaki. Chocia?? sk??ra dinozaur??w czÄ?sto ulega??a fosylizacji, tylko u niekt??rych teropod??w istniejÄ? dane wskazujÄ?ce na to, ??e takie pokrycie cia??a istnia??o. Dalsze dane ??wiadczÄ?ce przeciw w pe??ni sta??ocieplnemu statusowi ??ycia dinozaur??w ( tak??e u teropod??w) jest brak ma????owin (turbinaria) w jamie nosowej, kt??re ze wzglÄ?du na swoja delikatnÄ? budowÄ? mog??y istnieÄ?, lecz siÄ? nie zachowa??y.


Kolejnych argument??w dostarcza analiza sposobu ??ycia dinozaur??w. Z r????nych danych zdaje siÄ? wynikaÄ?, ??e m??ode dinozaury ros??y bardzo szybko, co wiÄ?za??oby siÄ? z utrzymywaniem przez nie sta??ej temperatury cia??a; co prawda wysokie temperatury globalne panujÄ?ce w owym czasie u??atwi??yby taki proces, jednak nawet w obecnym klimacie zwrotnikowym osiÄ?gniÄ?cie dojrza??o??ci krokodylowi zajmuje oko??o 10 lat. Mo??na sobie jedynie wyobra??aÄ? jak d??ugo taki proces trwa??by, np. u Apatosaurus. Dinozaur ten musia?? byÄ? wiÄ?c w pewnym stopniu sta??ocieplny. Niekt??re skamienia??o??ci dinozaur??w pochodzÄ? z wy??szych szeroko??ci geograficznych, gdzie noc by??a d??u??sza od dnia, a zimÄ? temperatury ni??sze ni?? gdziekolwiek indziej na Ziemi. Wynika z tego prosty fakt- dinozaury, albo by??y sta??ocieplne, albo migrowa??y w cieplejsze rejony. Pomiar odleg??o??ci miÄ?dzy kolejnymi odleg??o??ciami st??p dinozaur??w wykaza??, ze d??ugo??Ä? ich ??redniego kroku waha??a siÄ? (tu dla du??ych zauropod??w) od 3 do 5 m. Nawet je??li nie porusza??y siÄ? zbyt wolno, to by??y zdolne do migracji. Nie mamy jednak potwierdzonych danych dotyczÄ?cych m??odych osobnik??w. Mo??e przebywa??y w ciep??ym klimacie a?? do osiÄ?gniÄ?cia dojrza??o??ci. To by r??wnie?? potwierdza??o tezÄ?, i?? dinozaury migrowa??y w specjalne tereny lÄ?gowe. Do niedawna zagadkÄ? by?? r??wnie?? sen dinozaur??w. Odkryty kilka lat temu Mei long rzuci?? nieco ??wiat??a na tÄ? sprawÄ?. Ot???? gady te (a przynajmniej teropody) uk??ada??y siÄ? do snu tak samo jak dzisiejsze ptaki- k??adÄ?c siÄ? z tylnymi ko??czynami podwiniÄ?tymi pod cia??o, g??owÄ? wtykajÄ?c pod przednie ko??czyny i owijajÄ?c siÄ? ogonem.


Wielkie zbiorowiska dinozaur??w potrzebowa??y zapewne mn??stwa pokarmu. Jak oszacowano, ca??kowita masa dinozaur??w przypadajÄ?ca na 1m kwadratowy na Morrison Plain Utah mog??a prawie dwudziestokrotnie przewy??szyÄ? masÄ? ssak??w na jednej z afryka??skich r??wnin!!! SkÄ?d wiÄ?c czerpa??y potrzebne po??ywienie? Nale??y za??o??yÄ?, ??e nie potrzebowa??y go a?? tak du??o, co zresztÄ? mo??na potwierdziÄ? przyk??adem ??????wi olbrzymich z wyspy Algabra na Seszelach. Nawiasem m??wiÄ?c jest to kolejny dow??d na to, ??e ro??lino??erne dinozaury nie by??y w pe??ni sta??ocieplne. Co do teropod??w mo??na przypuszczaÄ?, ??e by??y ju?? w pe??ni sta??ocieplne, a przynajmniej wiÄ?kszo??Ä? ich przedstawicieli. Pozostawili przecie?? po sobie dow??d tej tezy- ptaki.


PodsumowujÄ?c; w pe??ni sta??ocieplne by??y z pewno??ciÄ? teropody. Zauropody za?? czÄ???ciowo utrzymywa??y sta??Ä? temperaturÄ?. Co do dinozaur??w ptasiomiedniczych nie ma dok??adnych danych. Przypuszcza siÄ?, ??e mia??y ten sam spos??b termoregulacji co zauropody, lecz niekt??rzy sÄ?dzÄ?, i?? mog??y byÄ? zmiennocieplne. Odnalezione skamienia??o??ci zdajÄ? sie jednak sadziÄ?, i?? mog??y byÄ? i sta??ocieplne. Opr??cz szkieletu Thescelosaurus o nazwie "Willo" zachowa??o siÄ? r??wnie?? skamienia??e serce zwierzÄ?cia. Badania wciÄ??? trwajÄ?, dlatego mo??emy spodziewaÄ? siÄ? nowych i jeszcze bardziej zaskakujÄ?cych danych dotyczÄ?cych najbardziej tajemniczych stworze??, jakie mia??y zaszczyt go??ciÄ? przez oko??o 150 mln lat naszÄ? planetÄ?.


Obrazek
Obrazek
Thescelosaurus "Willo"


Terminy zwiÄ?zane z tematem:
homojotermia- utrzymywanie sta??ej temperatury cia??a
poikilotermia- temperatura siÄ? zmienia.
endotermia - zwierzÄ? reguluje temperaturÄ? za pomocÄ? mechanizm??w fizjologicznych
ektotermia- ogrzewanie behawioralne (np. nagrzewanie siÄ? w s??o??cu). ciep??okrwisto??Ä?- temperatura cia??a wy??sza, od temperatury otoczenia
zimnokrwisto??Ä?- temperatura cia??a ni??sza od temperatury otoczenia
bradymetabolizm- powolna przemiana materii
tachymetabolizm- szybka przemiana materii
hibernacja- spowolnienie proces??w ??yciowych na okres zimowy u wielu krÄ?gowc??w. Przeciwie??stwo- "sen letni"
Ostatnio zmieniony 14 kwietnia 2007, o 08:05 przez Sebastian, łącznie zmieniany 14 razy.

d_m

Post autor: d_m »

Ciekawy tekst :!: Warto by jednak go rozbudowaÄ?, napisaÄ? co rozumiesz przez sta??ocieplo??Ä? i zmiennocieplno??Ä?, wyja??niÄ? terminy: homojotermia, poikilotermia, endotermia, ektotermia, tachymetabolizm, bradymetabolizm, ciep??okrwisto??Ä? i zimnokrwisto??Ä?. Poczytaj: http://paleontologia.pl.ewolucja.org/fo ... .php?p=201

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

OK. WprowadzÄ? dodatkowo s????wka z wyja??nieniami. Czy mo??na dodac do tekstu jakie?? inne przyk??ady (mo??e odmienne) termoregulacji dinozaur??w??? Mo??e macie jakis wykres ??redniej temperatury cia??a dinozaura??

Awatar użytkownika
dilong
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1609
Rejestracja: 5 sierpnia 2006, o 10:20
Imię i nazwisko: Maciej Krzysztof Pindakiewicz
Lokalizacja: województwo mazowieckie

Post autor: dilong »

A masz przej??ciowo??Ä? zmiennocieplno??ci do sta??ocieplno??ci u zauropod??w?


A poza tym sÄ? dowody na sta??ocieplno??Ä? dinozaur??w ptasiomiedniczych. MiÄ?dzy innymi serce ornitopoda rodzaju Thescelosaurus zwany in. "Willo" oraz grupka ko??ci nale??Ä?cych o ornitopod??w z rodzaju Leallynasaura oraz du??e oczodo??y tego hipsylofodonta.
Geologia UW

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

A co wsp??lnego ze sta??ocieplono??cia majÄ? du??e oczodo??y :?: Rozwi?? informacjÄ? z tym sercem to mo??e dodam jÄ? do artyku??u :)

d_m

Post autor: d_m »

Z tymi oczodo??ami chodzi??o o to, ??e dobry wzrok m??g?? byÄ? przystosowaniem do przetrwania nocy antarktycznej na miejscu, a nie migrowania, co nieuchronie musia??oby siÄ? wiÄ?zaÄ? z jakim?? rodzajem endotermiczno??ci.

Willo ma swojÄ? witrynÄ?: http://www.dinoheart.org/.

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

Czy sÄ? jeszcze jakie?? informacje, mo??e b??Ä?dy w artykule :?:

d_m

Re: [ARTYKU?] Termoregulacja cia??a u dinozaur??w

Post autor: d_m »

Sebastian pisze:Terminy zwiÄ?zane z tematem:
homojotermia- sta??ocieplo??Ä?, endoterima; umiejÄ?tno??Ä? do utrzymywania sta??ej temperatury cia??a. Charakterystyczne dla ptak??w i ssak??w
ektotermia- poikilotermia, zmiennocieplno??Ä?; zale??no??Ä? od ciep??a z otoczenia i od behawioralnych strategii termoregulacyjnych - jak wygrzewanie na s??o??cu czy chowanie do cienia.
bradymetabolizm- powolna przemiana materii
tachymetabolizm- szybka przemiana materii
hibernacja- spowolnienie proces??w ??yciowych na okres zimowy u wielu krÄ?gowc??w. Przeciwie??stwo- "sen letni"
No w??a??nie nie do ko??ca - te terminy to nie synonimy. Homojotermia to utrzymywanie sta??ej temperatury cia??a, poikilotermia - temperatura siÄ? zmienia. Endotermia - zwierzÄ? reguluje temperaturÄ? za pomocÄ? mechanizmow fizjologicznych, ektotermia - ogrzewanie behawioralne (np. nagrzewanie siÄ? w s??o??cu). Bradymetabolizm i tachymetabolizm - tu napisa??e?? dobrze. Ciep??okrwiste zwierzÄ?ta majÄ? temperaturÄ? cia??a wy??szÄ? od temperatury otoczenia, zimnokrwiste - na odwr??t. CzÄ?sto jest tak, ??e endotermia, tachymetabolizm, homojotermia i ciep??okrwisto??Ä? wystÄ?pujÄ? razem, a: ektotermia, bradymetabolizm, poikilotermia i zimnokrwisto??Ä? - razem. Wtedy najczÄ???ciej m??wi siÄ? o sta??ocieplno??ci i zmiennocieplno??ci, ale to po??Ä?czenie nie jest regu??Ä?, a terminy nie sÄ? precyzyjne. Np. nietoperze cechuje tachymetabolizm i poikilotermia, u niekt??rych ryb "sta??ocieplny" jest jedynie m??zg. Mo??e wiÄ?c sp??r o sta??ocieplno??Ä? dinozaur??w to w du??ej mierze sp??r o definicjÄ?? Zauropody mog??y byÄ? gigantotermami, czyli homojotermami bezw??adno??ciowymi (bradymetabolicznymi), a ma??e teropody - tachymetabolicznymi endotermami.

P.S. O definicjach i przyk??adach pisa??em w du??ej mierze w oparciu o dyskusjÄ?, jaka toczy??a siÄ? pl.sci.biologia, a szczeg??lnie na bazie tamtejszego postu Katarzyny Adamali.

Awatar użytkownika
Sebastian
Jurajski allozaur
Jurajski allozaur
Posty: 1336
Rejestracja: 2 lipca 2006, o 13:32
Imię i nazwisko: Sebastian Oziemski
Lokalizacja: Harlow, Essex, UK

Post autor: Sebastian »

Definicje poprawione :D

Czy zgadzacie siÄ? z powy??szymi argumentami. My??lÄ?, ??e dinozaury rzeczywi??cie by??y sta??opcieplne i ??adna teoria o ich wymarciu spowododowanego "kredowÄ? epokÄ? lodowcowÄ?" mnie nie przekona (bo i taka hipoteza nieraz sie pojawia)

ODPOWIEDZ