[OPIS] Orkoraptor
: 10 maja 2008, o 18:32
Poprawiona przez nazuula wersja niżej
Orkoraptor
DĹugoĹÄ: 6 - 7 m
Masa: 1 t
Czas: 71 - 65 Ma
Miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria?
Maniraptoriformes?
Orkoraptor to rodzaj duĹźego teropoda opisanego w roku 2008, ktĂłrego skamieniaĹoĹci zostaĹy odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od sĹĂłw "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w jÄzyku tubylczego plemienia Aoniken) oraz Ĺac. "raptor" - zĹodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykaĹskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, ktĂłry sĹynie z zamiĹowania do patagoĹskiej wymarĹej fauny.
Holotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki, oĹmiu izolowanych zÄbĂłw, fragmentĂłw dĹşwigacza (pierwszy krÄg tzw. atlas), dwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych, czÄĹci piszczela, oĹmiu fragmentarycznych Ĺźeber oraz trzech niekompletnych szewronĂłw. Wszystkie te skamieniaĹoĹci zostaĹy odkopane w lutym 2001 roku. Do orkoraptora przypisano rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458. Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami: Ĺrodki krawÄdzi zÄbĂłw nie sÄ poprzecznie zÄ bkowane, zÄby posiadajÄ dwie podĹuĹźne i wÄ skie bruzdy po stronie jÄzykowej, dolna krawÄdĹş oczodoĹu pozbawiona jest podoczodoĹowego koĹnierza, zaĹ pierwsze krÄgi ogonowe majÄ niewielkie pleurocele, charakterystyczne takĹźe dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria. Teropod ten nie posiada jednak Ĺźadnych autopomorfii dla owych grup.
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor nie sÄ do koĹca jasne. Dinozaur ten posiada kilka cech ktĂłre odróşniajÄ go od nie-tetanurowych teropodĂłw (Ceratosauria i Coelophysoidea). DogĹÄbna analiza tego zagadnienia nie jest konieczna, poniewaĹź jego problematycznoĹÄ polega na ustaleniu relacji w obrÄbie Tetanurae. Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela. Od karcharodontozaurydĂłw róşni go przede wszystkim brak koĹnierza podoczodoĹowego. PatagoĹski takson jest bliski celurozaurom, a badania morfologii jego zÄbĂłw wskazujÄ na to, iĹź jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidĂłw - ich ostatni przedstawiciel ĹźyĹ w tym samym czasie w sÄ siedniej Ameryce PĂłĹnocnej (Tyrannosaurus). ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (gĹĂłwnie oczodoĹĂłw i koĹci czoĹowej) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano analizy kladystyczne, w ktĂłrych pod uwagÄ wziÄto 237 cech charakterystycznych dla poszczegĂłlnych 59 taksonĂłw Tetanurae. Ustalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest prawdopodobnie bazalnym przedstawicielem Maniraptoriformes. Dalsze relacje w obrÄbie tej grupy nie zostaĹy jednak przeprowadzone. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw. Wynika z nich, Ĺźe jego najbliĹźsi krewni to... kompsognatydy. Do wynikĂłw tych naleĹźy jednak podchodziÄ z duĹźÄ rezerwÄ , poniewaĹź Orkoraptor jest 3-krotnie wiÄkszy od najwiÄkszego przedstawiciela tej rodziny, a jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ rĂłwnieĹź podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw. Jednak patagoĹski takson róşni siÄ od nich bardziej kwadratowym ksztaĹtem trzonĂłw krÄgĂłw ogonowych z perspektywy przekroju. Z tego teĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy. Warto zwrĂłciÄ uwagÄ, Ĺźe oprĂłcz Compsognathidae obok Orkoraptor doĹÄ blisko w filogenezie znajdujÄ siÄ Ornitholestes, Metornithes i Ornithomimosauria.
W roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli, oczodoĹĂłw i innych koĹci co Orkoraptor. Nie mniej jednak zÄby nieopisanej formy posiadajÄ nieco odmiennÄ budowÄ niĹź w wypadku orkoraptora. DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej rodziny teropodĂłw. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe duĹźe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Spis gatunkĂłw:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Orkoraptor burkei Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... i-87707269
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... e-87713461
Orkoraptor
DĹugoĹÄ: 6 - 7 m
Masa: 1 t
Czas: 71 - 65 Ma
Miejsce: formacja Pari Aike, Patagonia, Argentyna
Klasyfikacja:
Dinosauria
Saurischia
Theropoda
Neotheropoda
Averostra
Tetanurae
Neotetanurae
Coelurosauria?
Maniraptoriformes?
Orkoraptor to rodzaj duĹźego teropoda opisanego w roku 2008, ktĂłrego skamieniaĹoĹci zostaĹy odkryte w formacji Pari Aike w Argentynie. Nazwa rodzajowa pochodzi od sĹĂłw "Orr Korr" (nazwa rzeki La Leony w jÄzyku tubylczego plemienia Aoniken) oraz Ĺac. "raptor" - zĹodziej. Epitet gatunkowy jest natomiast uhonorowaniem amerykaĹskiego geologa-amatora i paleontologa Colemana Burke'a, ktĂłry sĹynie z zamiĹowania do patagoĹskiej wymarĹej fauny.
Holotyp MPM Pv 3457 skĹada siÄ z koĹci czaszki, oĹmiu izolowanych zÄbĂłw, fragmentĂłw dĹşwigacza (pierwszy krÄg tzw. atlas), dwĂłch pierwszych krÄgĂłw ogonowych, czÄĹci piszczela, oĹmiu fragmentarycznych Ĺźeber oraz trzech niekompletnych szewronĂłw. Wszystkie te skamieniaĹoĹci zostaĹy odkopane w lutym 2001 roku. Do orkoraptora przypisano rĂłwnieĹź trzy dobrze zachowane zÄby oznaczone jako MPM Pv 3458. Orkoraptor burkei to wielki teropod róşniÄ cy siÄ od pozostaĹych tetanurĂłw nastÄpujÄ cymi cechami: Ĺrodki krawÄdzi zÄbĂłw nie sÄ poprzecznie zÄ bkowane, zÄby posiadajÄ dwie podĹuĹźne i wÄ skie bruzdy po stronie jÄzykowej, dolna krawÄdĹş oczodoĹu pozbawiona jest podoczodoĹowego koĹnierza, zaĹ pierwsze krÄgi ogonowe majÄ niewielkie pleurocele, charakterystyczne takĹźe dla Megaraptor, Carcharodontosauridae oraz Oviraptorosauria. Teropod ten nie posiada jednak Ĺźadnych autopomorfii dla owych grup.
Filogenetyczne stosunki Orkoraptor nie sÄ do koĹca jasne. Dinozaur ten posiada kilka cech ktĂłre odróşniajÄ go od nie-tetanurowych teropodĂłw (Ceratosauria i Coelophysoidea). DogĹÄbna analiza tego zagadnienia nie jest konieczna, poniewaĹź jego problematycznoĹÄ polega na ustaleniu relacji w obrÄbie Tetanurae. Orkoraptor zostaĹ zaklasyfikowany do Tetanurae na podstawie grzebienia koĹci strzaĹkowej, ktĂłry widocznie oddzielony jest od bocznego kĹykcia piszczela. Od karcharodontozaurydĂłw róşni go przede wszystkim brak koĹnierza podoczodoĹowego. PatagoĹski takson jest bliski celurozaurom, a badania morfologii jego zÄbĂłw wskazujÄ na to, iĹź jest on bardziej zaawansowany od tyranozauroidĂłw - ich ostatni przedstawiciel ĹźyĹ w tym samym czasie w sÄ siedniej Ameryce PĂłĹnocnej (Tyrannosaurus). ZauwaĹźono rĂłwnieĹź duĹźe podobieĹstwa w budowie czaszki (gĹĂłwnie oczodoĹĂłw i koĹci czoĹowej) do ornitomimozaurĂłw, kompsognatydĂłw, Ornitholestes oraz Metornithes. By ustaliÄ filogenezÄ Orkoraptor, wykonano analizy kladystyczne, w ktĂłrych pod uwagÄ wziÄto 237 cech charakterystycznych dla poszczegĂłlnych 59 taksonĂłw Tetanurae. Ustalono, Ĺźe Orkoraptor burkei jest prawdopodobnie bazalnym przedstawicielem Maniraptoriformes. Dalsze relacje w obrÄbie tej grupy nie zostaĹy jednak przeprowadzone. Skorzystano natomiast z pewnych algorytmĂłw komputerowych, ktĂłre obliczyĹy prawopodobnÄ pozycjÄ filogenetycznÄ wĹrĂłd celurozaurĂłw. Wynika z nich, Ĺźe jego najbliĹźsi krewni to... kompsognatydy. Do wynikĂłw tych naleĹźy jednak podchodziÄ z duĹźÄ rezerwÄ , poniewaĹź Orkoraptor jest 3-krotnie wiÄkszy od najwiÄkszego przedstawiciela tej rodziny, a jedynÄ cechÄ wspĂłlnÄ ewentualnego kladu Compsognathidae + Orkoraptor byĹyby zÄby. Te natomiast wykazujÄ rĂłwnieĹź podobieĹstwa do deinonychozaurĂłw. Jednak patagoĹski takson róşni siÄ od nich bardziej kwadratowym ksztaĹtem trzonĂłw krÄgĂłw ogonowych z perspektywy przekroju. Z tego teĹź wzglÄdu dinozaura tego moĹźna niemal na pewno wykluczyÄ z tej grupy. Warto zwrĂłciÄ uwagÄ, Ĺźe oprĂłcz Compsognathidae obok Orkoraptor doĹÄ blisko w filogenezie znajdujÄ siÄ Ornitholestes, Metornithes i Ornithomimosauria.
W roku 2002 Coria i Currie odkryli w późnokredowych skaĹach formacji Portezuelo nowego duĹźego celurozaura, ktĂłry posiada bardzo podobnÄ budowÄ piszczeli, oczodoĹĂłw i innych koĹci co Orkoraptor. Nie mniej jednak zÄby nieopisanej formy posiadajÄ nieco odmiennÄ budowÄ niĹź w wypadku orkoraptora. DogĹÄbniejsze analizy tego taksonu prawdopodobnie wyjaĹniÄ filogenetyczne powiÄ zania Orkoraptor z innymi tetanurami i celurozaurami, a byÄ moĹźe nawet stanÄ siÄ podstawÄ do utworzenia nowej rodziny teropodĂłw. Gatunek ten wraz z teropodem z Portezuelo rzuca nowe ĹwiatĹo na mezozoicznÄ faunÄ Patagonii, ktĂłra w ostatnim czasie wzbogaciĹa siÄ rĂłwnieĹź o nowe duĹźe formy abelizaurydĂłw oraz odkrytego w 2004 roku deinonychozaura (Novas et. al. 2004), spokrewnionego z Unquillosaurus.
Spis gatunkĂłw:
Orkoraptor Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Orkoraptor burkei Novas, Ezcurra i Lecuon, 2008
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... i-87707269
Rekonstrukcja pochodzi ze strony:
http://iririv.deviantart.com/art/Orkora ... e-87713461